همه چیز درباره اضافه کاری

تعریف اضافه کار از دو نگاه قابل بیان است یکی نگاه عموم مردم و عرف جامعه و نگاه دیگر ، نگاه قانون کار به اضافه کاری است این دو نگاه هر دو یک پدیده رو بیان میکنند با ما در این مقاله  همراه باشید تا به این موضوع بپردازیم .

در تعریف عمومی و کاملا راحت از اضافه کاری می توانیم بگوییم که اضافه کاری یعنی محول کردن کار اضافی به یک کارگر یا کارمند  البته برای محاسبه و در نظر گرفتن اضافه کار شرایطی درنظر گرفته شده است که باید هم کارفرمایان و هم کارگران و کارمندان آن ها را مد نظر داشته باشند.

مفهوم اضافه کاری در قانون کار

در قانون کار و درماده ٥۱ از آن به موضوع اضافه کاری پرداخته شده است در این ماده از قانون کار توضیح داده شده که مدت زمانی که کارگر یا کارمند وقت خود را در اختیار کارفرما قرار میدهد جز ساعات کاری وی محسوب می شود اما این ساعت محدودیتی داردو چنانچه نیاز باشد کارگر یا کارمندی بیشتر از ساعات قانونی وقت خود را در اختیار کارفرما قرار دهد باید شرایط ماده ٥٩ قانون کارکه در مورد شرایط اضافه کار توضیح داده رعایت شود  طبق این شرایط اضافه کاری نیز مانند حقوق و مزایا باید سرماه محاسبه و پرداخت شود

ساعت کاری کارکنان سازمان از سوی وزارت کار و براساس قانون کار برای همه کارکنان تعیین شده است و با توجه به ساعت کاری کارگر طبق قانون ، کارکنان در طول هفته ٤٤ ساعت از زمان خود را در محیط کار می گذرانند.

شرایط اضافه کاری در قانون کار براساس ماده 59 قانون وزارت کار به این صورت است که اگر کارکنان متعهد به انجام اضافه کاری باشند، ٤۰% درصد حقوق اضافه بر سقف حقوق ساعت کار عادی روزانه را دریافت می کنند. برای محاسبه دستمزد روزانه بر ۳۰روز ماه تقسیم می شود و دستمزد حاصل تقسیم بر ٨ ساعت کار روزانه می شود. در نهایت برای بدست آوردن مبلغ اضافه کاری حقوق یک ساعت کاری را با ٤۰% ساعت کاری جمع می شود. بر طبق ماده ٥٩ قانون کار در مورد اضافه کاری در صورت توافق بین کارگران و کارفرما و در صورت پرداخت ٤۰ درصد اضافه دستمزد ، کارکنان می توانند بیش از ساعت عادی کاری به کار اضافی بپردازند و ساعات اضافی به عنوان اضافه کاری در قانون کار محاسبه می شود. بر طبق قوانین اضافه کاری در قانون کار ساعات اضافه کاری کارگران بیش از ٤ساعت در روز در نظر گرفته نمی شود

انواع مختلف اضافه کار در قوانین اضافه کاری

اضافه کاری عادی

همانطور که از نام این نوع اضافه کاری مشخص است به کار مازادی گفته می شود که خارج از ساعت موظفی فرد در روزهای عادی و غیر تعطیل انجام می گیرد. اگر کارگری بخواهد بیش ساعات مقرر شده (8 ساعت در روز) در محل کار بماند کارفرما موظف است طبق قانون وزارت کار به او اضافه کار پرداخت کند. البته این در صورتی است که کارگر و کارفرما قبلا در مورد میزان ساعات اضافه کاری به توافق رسیده باشند

جمعه کاری

کار در روزهای جمعه (جمعه کاری و تعطیل کاری) که جزو روزهای تعطیل است را در اصطلاح جمعه کاری می گویند. کار کردن در روزهای جمعه دارای مزایای بیشتری برای کارگران است. در واقع نحوه محاسبه جمعه کاری به این صورت است که کارگر علاوه بر ساعات اضافه کاری که انجام داده است یک فوق العاده ٤۰ درصدی نیز دریافت می کند. از آنجایی که روز جمعه جزو تعطیلات مهم و استراحت کارگران است مبلغ بیشتری نسبت به سایر انواع اضافه کاری به کارگران پرداخت می شود. در اصطلاح به اضافه کاری جمعه اضافه کار با حقوق بالا گفته می شود

تعطیل کاری

کار در روزهایی که در تقویم به عنوان تعطیل رسمی مشخص شده اند. تعطیل کاری نوعی از اضافه کاری است که کارگران در روزهای تعطیل رسمی در سازمان یا کارگاه حضور میابند. این نوع اضهفه کاری با جمعه کاری از نظر میزان دستمزد تفاوت دارد و حقوق نسبتا کمتری به کارگر پرداخت می شود

شب کاری

به کاری که در شیفت شب بین ساعات 22 الی 6 صبح انجام می گیرد اضافه کار شبانه گفته می شود. بسیاری از مشاغل وجود دارند که به صورت شبانه روزی فعال هستند و به همین دلیل به نیری انسانی برای کار در شب نیاز دارند. از جمله سازمان هایی که به نیروی شب کار نیاز دارند میتوان بیمارستان ها، پالایشگاه ها، پتروشیمی ها، نیروگاه ها و … را نام بردبه طور کلی پرسنلی شیفت شب علاوه بر دستمزد عادی 35 درصد بیشتر حقوق دریافت می کنند.

حداکثر اضافه کاری در قانون کار

همانطور که پیش از این هم بیان شد حداقل ساعت براساس قانون وزارت کار تا سقف 44 ساعت در هفته است و این میزان تجاوز نمی کند؛ در صورتیکه ساعت کاری بیش از این میزان و بیش از هشت ساعت روزانه باشد به عنوان اضافه کاری کارمندان در نظر گرفته می شود که اضافه کاری کارکنان توافقی بین کارگران و کارفرما است. حداکثر اضافه کار اداره کار نباید بیش از 4 ساعت در روز باشد. برای شب کاری و کارهای سخت نیز استثنائاتی در نظر گرفته می شود

مجازات اضافه کار اجباری

براساس قانون اداره کار به کار گرفتن افراد به صورت اجباری و به نوعی اضافه کار اجباری ممنوع بوده و قانون برای آنها مجازات هایی پیش بینی کرده است. بر طبق ماده 172 قانون اداره کار در صورت اضافه کار اجباری از سوی کارفرما، کارفرما موظف به پرداخت دستمزد وظایف انجام شده است و از طرفی کارفرمای خاطی با توجه به میزان جرم از 91 روز تا یک سال حبس محکوم شده و یا به پرداخت نقدی 200 برابر حقوق مزد روزانه کارکنان جریمه می شود. براساس ماده 172 قانون کار و با توجه به ماده 6 این قانون کار اجباری ممنوع است و کارفرمای متخلف محکوم به پرداخت دستمزد روزانه و پرداخت خسارت با توجه به شرایط می باشد. حتی اگر کارفرما یا کارفرمایان از یک ارگان خاص فرد را به کار اجباری بگیرند، همه افراد خاطی به جرم کار اجباری محکوم به پرداخت خسارت با در نظر گرفتن شرایط موجود هستند.