نوبت کاری

آیا از جایگاه قانونی شیفت کاری در قانون کار و نحوه محاسبه دستمزدها در هر شیفت مطلع هستید؟ یا تا به حال به مشاغل دارای نوبت کاری برخورد کردید ؟ در این مقاله میخواهیم به این موضوع از منظر قانون کار نگاهی داشته باشیم پس با ما همراه باشید .

تعریف نوبت کاری و شیفت کاری

قبل از هر چیزی در ابتدا با مفهوم نوبت کاری آشنا شویم. همانطور که می‌دانید بسیاری از مشاغل، امکان تعطیلی ندارند و باید به صورت مداوم در شبانه روز فعالیت دارند . مشاغلی مانند خدمات بهداشت و درمان، خدمات اورژانس، آتش‌نشانی، بعضی از شرکت‌های تولیدی مانند شرکت‌های دارویی، نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها، پمپ بنزین و… از مشاغلی هستند که باید به صورت 24 ساعته فعال باشند و خدمات‌رسانی کنند.

در قانون کاربرای این دسته از مشاغل تدبیری خاص اندیشیده شده است. براساس ماده 56 قانون کار، مدیران مشاغلی که باید به صورت شبانه‌روزی فعال باشند، موظف هستند که کار را به سه نوبت صبح، عصر و شب تقسیم کنند.

این ماده همچنین این ماده تاکید می‌کند که کارفرمایان موظف هستند برای هر نوبت خاص، حقوق و دستمزدی جداگانه درنظر گرفته شود چون فشار کاری وارد شده بر کارگران و کارمندان در هر شیفت کاری، با شیفت دیگر متفاوت است و عادلانه این است که میزان حقوق و دستمزد هر کارمند و کارگر در شیفت کاری مختلف، متفاوت باشد

ترتیب کاری

بر اساس قانون کار، هر 24 ساعت شبانه‌روز به سه شیفت هشت ساعته تقسیم می‌شود. در مشاغل سه شیفته، نوبت کاری صبح از ساعت 6 شروع می‌شود و تا 14 ادامه می‌یابد نوبت کاری عصر، از ساعت 14 آغاز می‌شود و تا ساعت 22 شب ادامه پیدا می‌کند. قاعدتا شیفت شب هم با این فرمول از ساعت 22 شب شروع میشود و تا 6 صبح ادامه خواهد داشت.

بر این اساس ممکن است کارگران در شبانه روز فقط یک شیفت سر کار باشند یا به صورت دو شیفت کار کنند. در مواردی هم ممکن است کارگران سه شیفت کاری داشته باشند که طبیعتا فرمول محاسبه دستمزد آن‌ها متفاوت خواهد بود.

ماده 56 قانون کار، چهار نوع شیفت کاری به صورت زیر رده‌بندی میکند .:

شیفت کاری صبح، عصر و شب نوبت کاری صبح و عصر

شیفت کاری عصر و شب شیفت کاری صبح و شب

فکر میکنید انجام کار شیفتی دارای مزیت است ؟ درپاسخ به این سوال باید بگوییم بله و یکی از مهم‌ترین مزایای شیفت‌بندی کار و نوبت‌های در گردش این است که کارگران و کارمندان مجبور نیستند به صورت دائم در شیفت‌های کاری که به بدن فشار می‌آورد، فعالیت کنند مسئله بعدی این است که بسیاری از شیفت‌های کاری ثابت هستند؛ مانند شیفت کاری عصر یا شب. و افرادی که می‌خواهند درآمد بیشتری داشته باشند، می‌توانند به این شیفت‌های کاری به عنوان شغل دوم نگاه کنند و به علت محاسبه دستمزد بیشتر، درآمد بیشتری داشته باشند

نحوه محاسبه هر نوبت کاری

همانطور که می‌دانید نحوه محاسبه حقوق ودستمزد کارگرانی که دارای نوبت کاری هستند متفاوت است و به صورت زیر محاسبه میشود ﻧﻮﺑﺖ ﮐﺎﺭﯼ ﺻﺒﺢ ﻭﻋﺼر
ﺣﻘﻮﻕ = ﺳﺎﻋﺎﺕ ﻧﻮﺑﺖ ﮐﺎﺭﯼ* ۱۱۰%* ۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ / ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ

نوبت کاری صبح و عصر و شب
ﺣﻘﻮﻕ = ﺳﺎﻋﺎﺕ ﻧﻮﺑﺖ ﮐﺎﺭﯼ* ۱۱۵%* ۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ / ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ

نوبت کاری صبح و شب یا عصر و شب
ﺣﻘﻮﻕ = ﺳﺎﻋﺎﺕ ﻧﻮﺑﺖ ﮐﺎﺭﯼ* ۱۲۲. ۵%* ۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ / ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ

شب کاری
حقوق= ساعت شب کاری* 135%*220 ساعت/ حقوق پایه

چند نکته مهم .

طبق ماده ۵۶ قانون کار، اساس محاسبه مزد و فوق العاده شیفت های کاری کارگران دستمزد ثابت ماهیانه آن‌ها است و اگر گردش کار در محدوده یک ماه تحقق پیدا کند و کارگر چند روز را در مرخصی استحقاقی باشد، با توجه به گردشی شدن کار، نوبت کاری او در ماه به صورت کامل محاسبه می‌شود. برای روزهای تعطیلی هفتگی و تعطیلات رسمی و مرخصی استحقاقی هم در پرداختی کارگران محاسبه و پرداخت می‌شود. در نظر داشته باشید که در بر اساس این قانون، پرداخت فوق‌العاده نوبت کاری در شرایط مرخصی استعلاجی محاسبه نخواهد شد
اگر به صورت ثابت در نوبت شب (22 تا 6) فعال باشید، شب‌کار محسوب می‌شوید. در این شرایط باید علاوه‌بر دستمزد، 35 درصد اضافه‌تر دریافت کنید
مرخصی کارگران و کارمندانی که ساعات کاری یا شیفت کاری بیشتری نسبت به دیگران دارند، افزایش خواهد داشت. براین اساس، اگر کارمند یا کارگری بیش از 8 ساعت در روز فعالیت داشته باشد، مجموع مرخصی او هم باید به همان نسبت افزایش داشته باشد
عیدی و پاداش براساس دستمزد دریافتی معمول کارگر و کارمند محاسبه می‌شود و در این فرمول، ساعات کاری فوق‌العاده مورد محاسبه قرار نخواهد گرفت
لازم است که هر کارمند یا کارگر در هفته حداقل یک روز مرخصی داشته باشد و اگر شیفت کاری با جمعه تداخل داشته باشد، کارفرما ملزم است که یک روز در هفته به کارمند یا کارگر خود مرخصی بدهد